در دو سال اخیر، هوش مصنوعی با سرعتی فوق‌العاده زیاد پیشرفت کرده و مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که هر جایی از این کره خاکی که باشید، تقریباً غیرممکن است چیزی راجب به آن نشنیده باشید. این اولین بار در تاریخ است که مردم با چنین سرعتی پذیرای یک فناوری جدید شده‌اند. این هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از صنایع را دگرگون کند و تغییراتی را ایجاد کند که حتی تصور آن هم برای ما سخت است. بنابراین نباید این پتانسیل قدرتمند را دست‌کم بگیریم.
در حوزه طراحی، ابزارهای هوش مصنوعی مانند DALL-E، Midjourney و Adobe Firefly، سؤالات جالب و در برخی موارد چالش‌برانگیزی را درباره آینده طراحی و خلاقان اثر در سراسر جهان مطرح کرده‌اند. این ابزارها نشان داده‌اند که هوش مصنوعی می‌تواند محتوای بصری چشمگیر و پیچیده‌ای را ایجاد کند، که همین امر نگرانی‌ها و امیدهایی را برای آینده طراحان حرفهای و خلاق به بوجود آورده است.
آیا هوش مصنوعی تهدیدی برای طراحان حرفهای است یا به عنوان ابزاری در جهت ارتقای خلاقیت انسانی عمل خواهد کرد؟ طبق نظرسنجی انجام شده بیش از ۱۰,۰۰۰ طراح فریلنسر مورد ارزیابی قرار گرفتند تا نگرش‌ها و دیدگاه‌هایشان درباره وضعیت کنونی طراحی در مواجهه با هوش مصنوعی بررسی شود تا مشخص شود که دیدگاه‌های این افراد در ۱۲ ماه گذشته چگونه تغییر کرده است.
این داده‌ها که از مشارکت طراحانی از بیش از ۱۳۵ کشور گردآوری شده‌اند، به موضوعاتی مانند چگونگی استفاده طراحان از هوش مصنوعی در کارهایشان، تغییر نگرش آن‌ها نسبت به این فناوری با افزایش کاربرد آن، تأثیرات مالی هوش مصنوعی و نقشی که آن‌ها برای این فناوری در آینده حرفه و صنعت طراحی می‌بینند، می‌پردازد.
هوش مصنوعی یک همکار خلاق: شیوه‌های استفاده طراحان از این فناوری در دنیای امروزبا وجود تیترهای اغراق‌آمیزی که از نابودی صنعت طراحی توسط هوش مصنوعی خبر می‌دهند، اما تعداد کمی از طراحان تمایلی به استفاده از این فناوری در کارهای خلاقانه خود ندارند.
در واقع، ۵۲٪ از طراحان فریلنسر در حال حاضر از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند (که نسبت به سال ۲۰۲۳، ۳۹٪ افزایش یافته) و ۲۴٪ دیگر نیز قصد دارند از این ابزار در طراحی‌های خود استفاده کنند.
میزان پذیرش هوش مصنوعی بین نسل‌های مختلف متفاوت است؛ به‌طوری که طراحان نسل Z بیشترین استفاده را از این فناوری دارند. با افزایش سن، استفاده از هوش مصنوعی کاهش می‌یابد و در نسل‌های قدیمی‌تر به پایین‌ترین میزان خود، یعنی ۴۰٪، می‌رسد. با این حال، ۳۱٪ از افراد مسن‌تر نیز ابراز تمایل کرده‌اند که استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی را در کارهای خود آغاز کنند، که نشان‌دهنده علاقه به بهره‌گیری از این فناوری در گروه‌های سنی مختلف است.
هوش مصنوعی سادگی را افزایش می‌دهد، اما خلاقیت را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
زمانی که صحبت از نحوه استفاده طراحان از ابزارهای هوش مصنوعی در کارهایشان می‌شود، رایج‌ترین شیوه‌های استفاده به شرح زیر است:
- تولید ایده‌های کلی (۵۶٪)
- نوشتن متن (۴۲٪)
- اتوماسیون وظایف پایه (۳۱٪)
- تحلیل داده‌ها (۲۳٪)
ذهنیت طراحان: تغییر نگرش‌ها نسبت به هوش مصنوعی
شکی نیست که هوش مصنوعی تأثیر قابل توجهی بر صنایع خلاق دارد، اما در ۱۲ ماه گذشته، نگرش طراحان نسبت به هوش مصنوعی تغییرات مثبتی داشته است.
اگرچه نگرانی و تردید قابل‌فهمی در مورد هوش مصنوعی وجود دارد، اما اکثریت پاسخ‌دهندگان (۵۶٪) نسبت به هوش مصنوعی و آینده صنعت طراحی هیجان‌زده هستند.
در واقع، پس از یک دوره پیشرفت سریع فناوری در ۱۲ ماه گذشته، بخش زیادی از طراحان فریلنسر (۳۸٪) احساس می‌کنند که اکنون نسبت به هوش مصنوعی و آینده طراحی خوش‌بین‌تر از سال گذشته هستند. در حالی که تعداد کمتری از طراحان (۲۴٪) احساس نگرانی بیشتری نسبت به قبل دارند.
رایج‌ترین دلایل تغییرات در این نگرش به شرح زیر است:- بهبود کیفیت ابزارها و خروجی‌های هوش مصنوعی (۵۸٪)
- درک بهتر از قابلیت‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی (۵۸٪)
- تغییرات در رفتار مشتریان (۳۲٪)
علاوه بر این، ۳۹٪ از طراحان معتقدند که هوش مصنوعی در درازمدت تأثیر مثبتی بر حرفه آن‌ها خواهد داشت، در حالی که ۲۹٪ فکر می‌کنند این فناوری تأثیر منفی بر حرفه آن‌ها خواهد گذاشت.
دلایل اصلی خوش‌بینی طراحان به نتایج مثبت استفاده از هوش مصنوعی به این شرح است:
- سرعت بخشیدن به فرآیندهای طراحی (۸۱٪)
- پتانسیل بهبود فرآیند خلاقانه به خودی خود (۶۹٪)
- امکان اختصاص زمان بیشتر به کارهای خلاقانه و رضایت‌بخش (۶۱٪)
- باز کردن مسیرهای جدید شغلی (۵۱٪)
- اختصاص زمان بیشتر برای برنامه‌ریزی و استراتژی (۴۳٪)
با تقسیم این داده‌ها بر اساس نسل، یک روند واضح مشاهده می‌شود: طراحان جوان‌تر تمایل بیشتری به دید مثبت نسبت به تأثیر هوش مصنوعی بر حرفه خود دارند. این نگاه مثبت با افزایش سن کاهش می‌یابد و نشان می‌دهد که طراحان نسل Z، که زودتر از دیگران هوش مصنوعی را به‌کار گرفته‌اند، به آینده خوش‌بین‌تر هستند.
تأثیرات مالی هوش مصنوعی
هنگامی که از فریلنسرها درباره کل درآمدشان از طراحی در سال جاری پرسیده شد، ۵۸٪ گفتند انتظار دارند بیشتر از سال گذشته درآمد داشته باشند و ۲۳٪ دیگر انتظار درآمد مشابه سال قبل را دارند. ۱۹٪ نیز گفتند که فکر می‌کنند کمتر از ۱۲ ماه گذشته درآمد خواهند داشت.
اگرچه نمی‌توان تأثیر هوش مصنوعی را به‌طور مطلق مثبت یا منفی دانست، اما اثر آن بر درآمد فریلنسرها قابل‌توجه بوده است. ۶۱٪ از طراحان اظهار کرده‌اند که هوش مصنوعی بر درآمد آن‌ها در سال ۲۰۲۴ تأثیر گذاشته است، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۳ تنها ۴۵٪ بود. این نشان می‌دهد که تأثیر هوش مصنوعی بر درآمد طی سال گذشته، هم به شکل مثبت و هم منفی، افزایش یافته است.
تعداد بیشتری از طراحان احساس می‌کنند که هوش مصنوعی درآمدشان را افزایش داده است تا اینکه باعث کاهش درآمدشان شده باشد، هرچند هر دو گروه تقریباً به یک اندازه رشد کرده‌اند.
با این حال، طراحان انتظار دارند این تفاوت بیشتر شود. ۸۰٪ از طراحان باور دارند که هوش مصنوعی بر درآمد آینده آن‌ها تأثیر خواهد گذاشت: ۴۷٪ انتظار افزایش درآمد را دارند، در حالی که ۳۳٪ نگران کاهش درآمد خود هستند. این موضوع به‌طور کلی دید مثبتی را نشان می‌دهد، اما تمام جنبه‌ها را در بر نمی‌گیرد.
باز هم تفاوت‌های نسلی به چشم می‌خورد. در جایی که بیشترین استفاده از هوش مصنوعی مشاهده می‌شود، بیشترین تأثیر مثبت بر درآمد فعلی نیز دیده می‌شود: ۴۴٪ از طراحان نسل Z باور دارند که هوش مصنوعی درآمدشان را در سال جاری افزایش داده است، در مقایسه با ۲۷٪ از نسل هزاره (متولدین دهه 60)، ۲۵٪ از نسل X (متولدین دهه 50) و ۱۷٪ از افراد مسن‌تر.
گروه‌های سنی که بیشترین استفاده را از هوش مصنوعی در کار خود دارند نیز انتظار دارند این فناوری تأثیر مثبتی بر درآمد آینده آن‌ها بگذارد. با این حال، طراحان در تمامی گروه‌های سنی پیش‌بینی می‌کنند که هوش مصنوعی درآمدشان را افزایش خواهد داد: ۵۷٪ از نسل Z و ۴۱٪ از نسل هزاره، ۳۸٪ از نسل X و ۳۶٪ از افراد مسن‌تر باور دارند که هوش مصنوعی به افزایش درآمد آینده آن‌ها کمک خواهد کرد.
آینده تضمین‌شده با کمک هوش مصنوعی
هوش مصنوعی تنها بر درآمد طراحان تأثیر نخواهد گذاشت. ۶۳٪ از طراحان بر این باورند که هوش مصنوعی منجر به ایجاد نقش‌های کاملاً جدیدی در صنایع خلاق خواهد شد.
هوش مصنوعی شغل شما را نمی‌گیرد، بلکه افرادی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، شغل شما را خواهند گرفت. در نتیجه، بسیاری از طراحان یادگیری مهارت‌های جدید در این زمینه را برای همگام شدن با تغییرات صنعت و آینده‌نگری در حرفه خود ضروری می‌دانند. تنها ۱۲٪ از طراحان احساس می‌کنند که یادگیری نحوه استفاده مؤثر از هوش مصنوعی ضروری نیست، که به‌طور قوی نشان‌دهنده آینده‌ای روشن است که در آن خلاقیت انسان و هوش مصنوعی بخش‌های مکمل فرآیند خلاقانه طراحی هستند.
در نهایت، خلاقیت انسان تنها به نتیجه نهایی مربوط نمی‌شود. این خلاقیت به فرآیند مرتبط است: هوش مصنوعی می‌تواند به این فرآیند کمک کند، اما نمی‌تواند مانند یک انسان، تجربه این فرآیند را داشته باشد. در خلاقیت انسان، جادوئی وجود دارد که از تجربیات، احساسات و دیدگاه‌های منحصر به فرد ما ناشی می‌شود.
توازن میان فرصت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی در طراحی
در حالی که به‌وضوح فرصت‌های زیادی برای هوش مصنوعی و صنعت طراحی وجود دارد، در کنار این نوآوری سریع، چالش‌های جدی نیز همچنان وجود دارد.
به عنوان یک معجزه علم و فناوری، هوش مصنوعی می‌تواند یک شمشیر دو لبه باشد. اکثریت طراحان (۷۶٪) معتقدند که هنوز نگرانی‌های اخلاقی عمده‌ای در رابطه با هوش مصنوعی وجود دارد و نسبت مشابهی (۷۴٪) فکر می‌کنند که باید مقررات سخت‌گیرانه‌تری در مورد توسعه و استفاده از آن وجود داشته باشد.
بزرگ‌ترین نگرانی‌های طراحان به شرح زیر است:- عدم قطعیت در مورد حق تألیف و مالکیت تصاویر تولید شده توسط هوش مصنوعی (۶۹٪)
- سرقت ادبی و استفاده از آثار برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بدون رضایت هنرمندان (۶۴٪)
- سرعت توسعه هوش مصنوعی بدون چارچوب‌های اخلاقی (۵۵٪)
- تعصب ذاتی در مدل‌های هوش مصنوعی (۳۲٪)
این مسائل برای گروهی از حرفه‌ای‌ها که به دنبال هدفی فراتر از صرفاً کسب درآمد هستند، قابل توجه است و باید دید که چگونه هیجان و اشتیاق نسبت به هوش مصنوعی در آینده با این نگرانی‌های اساسی هماهنگ خواهد شد.
ما معلم هستیم و هوش مصنوعی نقش دانش‌آموز را دارد. هرچند این موضوع ممکن است بسیار سنگین به نظر برسد، اما به‌عنوان موجودات خلاق، وظایف و مسئولیت‌هایی بر عهده داریم. این حوزه بسیار گسترده است و باید تلاش کنیم تا به هوش مصنوعی و خودمان یاد بدهیم که چگونه از این فناوری استفاده کنیم و آن را به ابزاری مفید تبدیل کنیم، نه اینکه آن را به عنوان یک تهدید در نظر بگیریم.